Na wartość glikemii proposiłkowej ma wpływ nie tylko ilość węglowodanów w diecie, leć także ich struktura oraz interakcje z innymi składnikami produktu lub posiłku. Prawidłowo zbilansowana dieta jest istotnym czynnikiem profilaktyki makro- i mikronaczyniowej cukrzycy. Dlatego w diecie pacjentów z cukrzycą należy zwracać szczególną uwagę na indeks glikemiczny produktów.
Indeks glikemiczny IG określany jest jako krzywa glikemiczna po podaniu porcji produktu spożywczego zawierającego 50 g węglowodanów przyswajalnych porównaniu z analogicznym polem po podaniu tej samej ilości węglowodanów z produktu standardowego ( glukozy).
Wyróżniamy produkty o niskim, średnim i wysokim indeksie glikemicznym.
Wysoki indeks glikemiczny IG >70 powoduje szybki wzrost glikemii proposiłkowej, a następnie szybki jej spadek.
Średni indeks glikemiczny IG - (55-70).
Niski indeks glikemiczny IG < 55, są to głównie nieprzetworzone produkty, surowe warzywa i owoce, niskotłuszczowe produkty mleczne, nasiona roślin strączkowych i orzechy.
Zawartość i wzajemne proporcje glukozy, fruktozy, sacharozy, laktozy i skrobi, produkty zawierajace fruktozę i laktozę mają niż IG, niż te które są bogate w skrobie i sacharozę,
Rodzaj skrobi - niższy IG maja produkty zawierające więcej amylozy niż amylopektyny,
Zawartość błonnika w produktach spożywczych- błonnik spowalniając wchłanianie węglowodanów wpływa pozytywnie na wzrost glikemii proposiłkowej. Dlatego warto wybierać produkty zbożowe z pełnego przemiału, siemię lniane, nasiona chia, pestki dyni, nasiona słonecznika, nasiona roślin strączkowych oraz owoce szczególnie pestkowe.
Sposób przetworzenia produktu spożywczego - produkty zbożowe poddane długiej obróbce termicznej maja wyższy IG, ponieważ w wyniku tego procesu skrobia staje się bardziej podatna na enzymy trawienne.
IG ziarna czy otrąb jest niższe niż płatków czy mąki, ponieważ dochodzi do niszczenia struktury ściany komórkowej, przez co skrobia jest bardziej dostępna dla enzymów trawiennych .
Produkty ekstrudowane i prażone również mają wysoki IG,
Im wyższe rozdrobnienie produktu spożywczego tym wyższy IG
Dojrzewanie i przechowywanie owoców i warzyw również zwiększa IG
Obecność białek i tłuszczy w produkcie będzie opóźniać opróżnianie żołądka, co sprawi że trawienie i wchłanianie również będzie procesem wolny, dzięki czemu IG będzie obniżone,
Substancje antyodżywcze takie jak fityniany, taniny, inhibitory amylazy i lektyny utrudniają trawienie węglowodanów zmniejszają IG,
Kwasy organiczne takie jak kwas octowy i mlekowy zawarte w fermentowanych produktach mlecznych i kiszonkach będą obniżały IG,
Tempo spożywania potrawy i pora posiłku.
Polskie Towarzystwo Diabetologiczne podaje, że przy wyborze żywności pomocne mogą być również wartości ładunku glikemicznego (ŁG). Niektóre produkty o wysokim IG spożywane w zwyczajowej porcji mogą zawierać małą ilość przyswajalnych węglowodanów, dając niewielki efekt glikemiczny, dlatego można wykorzystać wartości ładunku glikemicznego.
Ładunek glikemiczny jest iloczynem IG i zawartości węglowodanów w posiłku podzielonych przez 100.
ŁG =IG x zawartość węglowodanów przyswajalnych w określonej porcji produktu / 100
Niski ładunek glikemiczny < 10, średni ŁG 11-19, wysoki ŁG > 20
Ładunek glikemiczny 80 całodziennej diety określa się jako niski, powyżej 120 jako wysoki.
Przykład potrawy
Obiad : Kasza gryczana z indykiem i marchewką gotowaną.
Krok 1
Wyliczamy węglowodany przyswajalne
Węglowodany ogółem - błonnik pokarmowy = węglowodany przyswajalne
kasza gryczana 50g suchej ( IG 40, węglowodany 34,7 – błonnik 3 = 31,7 węglowodanów przyswajalnych)
Mięso z piersi indyka 100g ( IG 0, węglowodany 0)
Oliwa 8g łyżka ( IG 0, węglowodany 0)
Marchewka gotowana 100g ( IG 63, węglowodany 8,2 – błonnik 3 = 5.2 węglowodanów przyswajalnych)
Krok 2
Zliczamy wszystkie węglowodany przyswajalne z posiłku
31.7+5.2 = 36.9 wszystkich węglowodanów przyswajalnych
Krok 3
Wyliczamy jaki procent całej puli węglowodanów przyswajalnych dla porcji stanowią węglowodany przyswajalne z produktu
Kasza gryczana : 31,7 g x 100% : 36.9 = 85.9%
Marchew gotowana : 5,2 g x 100% : 36.9 = 14 %
Krok 4
Znając udział procentowy każdego składnika przemnażamy go przez indeks glikemiczny każdego produktu i dzielimy przez 100 %
udział procentowy składnika x indeks glikemiczny składnika / 100
Kasza gryczana : 85.9 x 40 : 100% = 34.36
Marchew gotowana : 14 % x 63 : 100 % = 8.82
Zliczamy wszystkie wartości : 34.36 + 8.82 = 43.18 Jest to indeks glikemiczny naszego posiłku. Indeks glikemiczny posiłku jest niski.
Krok 5
Ładunek glikemiczny ( uwzględnia ilość węglowodanów w posiłku, jest to miara zarówno ilości jak i jakości węglowodanów w produkcie)
ŁG = Indeks glikemiczny danego produktu × węglowodany przyswajalne (g) / 100
Kasza : 40 x 31,7 g : 100 = 12,7
Marchew: 63 x 5,2 g : 100 = 3,3
Łącznie ładunek glikemiczny całej potrawy : 12,7 + 3,3 + 0,7 + 0,9 = 17,6
Ładunek glikemiczny posiłku jest średni.
Źródło:
1. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego. Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2022.
2. H. Ciborowska, A. Rudnicka: Dietetyka. Żywienie zdrowego i chorego człowieka. PZWL Warszawa 2019.
3. M. Grzymisławski : Dietetyka kliniczna. PZWL Warszawa 2021
Znajdziesz mnie na:
Płatności
Kontakt
Płatności zrealizujesz za pomocą:
Świadoma Dietetyka Jabłońska Klaudia
dietetyk kliniczny
Ul.Staromiejska 5, 26-600 Radom
NIP: 9482601055
Tel. +48 573 995 745
E-mail: dietetyk@jablonskaklaudia.com
Godziny otwarcia: Pn – Czw: 14:00 – 20:00
2025 Jabłońska Klaudia dietetyk.Wszelkie prawa zastrzeżone.
