Autor: Jabłońska Klaudia

Bardzo często słyszymy, że niewielka ilość alkoholu nie szkodzi w trakcie ciąży - ale czy na pewno?

Alkohol etylowy  to substancja teratogenna i może wpływać negatywnie na zdrowie osoby spożywające alkohol. Należy pamietać, że kobieta w ciąży spożywająca alkohol wpływa tą substancją na siebie i na płód. Cząsteczki alkoholu łatwo przechodzą przez łożysko do krwi płodu i w ciagu 1-2 godzin stężenie alkoholu w krwi płodu jest porównywalne z tym, które ma matka.

Alkohol może wywołać zaburzenia rozwojowe o różnym nasileniu, nieodwracalnie może wpływać  na rozwój fizyczny, poznawczy, społeczny oraz emocjonalny u dziecka.

Wyróżniamy dwa rodzaje  spożywania alkoholu: ryzykowne, czyli nadmierne spożywanie alkoholu  niepociągające za sobą aktualnie negatywnych konsekwencji, oraz szkodliwe picie alkoholu, czyli takie które powoduje szkody zdrowotne, fizyczne, psychiczne przy czym nie występuje uzależnienie od alkoholu  i tu należy podkreślić, że spożywanie alkoholu przez kobiety w ciąży ma zawsze charakter picia szkodliwego!

Teratogenne i uszkadzające Ośrodkowy Układ Nerwowy działanie alkoholu sprawie, że nie ma „bezpiecznej”  dawki alkoholu w ciąży.

Badania obrazowe u ludzi i histopatologiczne na modelach zwierzęcych  wykazały, że prenatalna ekspozycja na alkohol  skutkuje zmniejszona  objętością płatów  czołowych, prążkowań, jądra ogoniastego, wzgórza i móżdżku oraz uszkodzenie ciała modzelowatego i ciał migdałowatych. Alkohol może wpływać na ekspresję genów w mechanizmie epigenetycznym.

Płód jest wrażliwy na alkohol ze względu na niewydolne mechanizmy eliminacji alkoholu oraz przedłużająca ekspozycję.

Mechanizm eliminacji alkoholu przez płód

Jest to proces powolny, dlatego efekt pojedynczej dawki jest zwielokrotniony  przez wydalanie alkoholu  do płynu owodniowego, a następnie połykanie go przez płód. Alkohol będzie działał szkodliwie od poczęcia do porodu. W pierwszych tygodniach może  doprowadzić do poronienia. Do  8. tygodnia może powodować wady wrodzone: serca, OUN, kończyn, malformacji twarzy, oczu,  uszu, zębów , nosa. Od 4. do 8. tygodnia ciąży wady rozwojowe  maja charakter strukturalny po 8. tygodniu  maja wymiar funkcjonalny.

Ekspozycja na alkohol:

I trymestr - dysmorfie twarzy i  rozwój wad wrodzonych,  w tym OUN,

II trymestr - może nastąpić wewnątrzmaciczne obumarcie płodu i poronienie,

III trymestr - wpływ na wzrastanie płodu.

Zaburzenie rozwoju i funkcji OUN  może dojść na każdym etapie ciąży nawet przy braku  ewidentnych uszkodzeń mózgu.

Karmienie piersią, a spożywanie alkoholu?

Alkohol swobodnie przenika do mleka kobiecego, w którym jego stężenie jest  podobne do tego w krwi matki. W czasie 30- 60 minut od spożycia alkoholu przez matkę jego stężenie w mleku jest najwyższe. Należy pamietać, że aktywność enzymu dehydrogenazy alkoholowej u noworodków i  niemowląt do 2. miesiąca życia to zaledwie 25 % aktywności  tego enzymu u dorosłych, dlatego detoksykacja u noworodków i niemowląt  zachodzi bardzo powoli.

„ lepiej zapobiegać niż leczyć”

Większość środowisk medycznych  i towarzystw naukowych rekomenduje, aby kobiety w czasie karmieni piersią nie spożywały alkoholu, nawet jego okazjonalne spożycie może mieć wpływ na zdrowie dziecka. Najbardziej istotne skutki spożywania alkoholu podczas karmienia piersią to upośledzenie rozwoju psychoruchowego i wzrastania u dziecka.

Zapobieganie prenatalnej ekspozycji na alkohol należy rozpocząć już na etapie planowania ciąży, aby zapobiec niekorzystnym skutkom związanym z ekspozycja na alkohol.

Bibliografia:

Burd L., Blair J, Drops K.: Prenatal alcohol exposure, blood alcohol concentrations and alcohol elimination rates for the mother, fetus and newborn. J Perinatol. 2012 Sep;32(9):652-659 indexed in Pubmed 22595965

Jakubczyk A. : Uzależnienie , picie szkodliwe i ryzykowne - podstawowe definicje w świetle  najważniejszych systemów  klasyfikacyjnych. M. Wojnar (red.) Medyczne aspekty  uzależnienia od alkoholu , PARPA Warszawa 2017.

Kociszewska- Nejman B., Pietrzak B., Mazanowska N., Kociński P., Sieroszewski P., Królak - Olejnik B., Borkowska M., Okulicz - Kozaryn K., Brzózka K., Wielgosz M.,: Zaburzenia rozwoju płodu spowodowane spożywaniem alkoholu przez kobietę w ciąży. Karmienie piersią a alkohol. Ginekologia i Perinatologia Praktyczna 2017 tom 2 nr 4 s 176-190 Via Medica.

Znajdziesz mnie na:

2024 Jabłońska Klaudia dietetyk. Wszelkie prawa

zastrzeżone.